takere2,
1. Old, ancient.
Kāre e tau te kāka‘u takere kia pānanaki‘ia ki te mea ‘ōu.
It’s no good putting a new patch onto old material;
Kāre i takere roa tēia kāka‘u.
This cloth isn’t very old;
‘E tangata takere ‘aia.
He is an old man;
Kua ‘ākara‘anga takere tēia pi‘a.
This seems to be an old crate. Nūti takere, stale news.
2. Already, previously.
Kua rongo takere au i tēnā tuatua.
I’ve heard that before;
Kia tae atu au ki reira, kua kite au ē kua tae takere ‘aia.
When I got there, I saw that he’d already arrived;
I tuatua takere au kiā koe ē ka ‘akatū‘ia tēta‘i ‘are toa ki reira.
I told you before that they were going to build a shop there;
Kua tuaero takere.
It’s already noon.